Cholesterol và ăn uống

Hỏi: Tôi bị chứng cholesterol trong máu cao, có uống thuốc hạ cholesterol một thời gian, nhưng thấy khó chịu, không muốn uống nhiều. Liệu tôi có thể ăn uống kiêng cữ, tập thể dục đều thay cho việc uống thuốc được không?

Lê Ngọc Anh, Phường 7

Trả lời: Nguy cơ của thừa cholesterol (CHL) đối với bệnh tim mạch phụ thuộc vào nhiều yếu tố: hút thuốc lá; thừa cân, béo phì; có bệnh khác kèm theo như đái đường, cao huyết áp; thời kỳ mãn kinh; di truyền: cha mẹ hay ông bà có bệnh tim mạch. Do vậy quyết định việc điều trị chứng thừa CHL bằng thuốc hay áp dụng chế độ tiết thực tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Các khuyến cáo như sau:

Khi nồng độ CHL máu cao, phương thức điều trị đầu tiên là tiết thực, mặc dù 70% lượng CHL được tổng hợp ở gan, không liên quan đến thực phẩm ăn vào. Khi nào phải bắt đầu ăn kiêng?

- Khi LDL-cholesterol (thường gọi là CHL xấu) cao hơn 1,9g/l ở đàn ông dưới 45 tuổi hay ở phụ nữ chưa mãn kinh.

- Nếu người bệnh có hút thuốc lá hay bị bệnh đái đường, phải ăn kiêng khi LDL-cholesterol đến mức 1,6g/l.

- Nếu có yếu tố di truyền về CHL, cộng thêm vài yếu tố nguy cơ như thuốc lá, đái đường, thì phải tiết thực khi LDL đến mức 1,3g/l

Thực phẩm thích hợp là loại có chứa nhiều chất chống oxy hóa: vitamin C,vitamin E, beta-caroten, lycopen, Flavonoid có nhiều trong rau xanh, trái cây: cà chua, cà rốt, bí đỏ, đu đủ, bưởi, dưa hấu, hạt điều, hạt nảy mầm, trà xanh,… Các chất xơ cũng có khả năng làm giảm lượng mỡ trong máu, có nhiều trong rau xanh, ngũ cốc.

Dầu thực vật không tinh luyện (dầu ôliu, dầu đậu nành, dầu mè), mỡ cá béo rất giàu axit béo cần thiết và polyphenol, có khả năng làm giảm lượng LDL-cholesterol. Trong giá đậu xanh, giá đậu nành, rau họ đậu có nhiều chất phytooestrogen, cũng là chất có tác dụng làm giảm CHL. Tóm lại, chế độ ăn đối với người thừa CHL là cân bằng chất dinh dưỡng, nhiều rau qủa, nhiều cá hơn là thịt.

Nếu áp dụng chế độ ăn kiêng trong 6 tháng không có khả năng ổn định được nồng độ CHL máu, lúc đó mới cần dùng đến thuốc.

Riêng đối với người trên 70 tuổi, không có tiền sử tim mạch, mà phát hiện CHL máu cao, không cần dùng thuốc, chỉ cần lưu ý chế độ ăn uống. Dĩ nhiên đối với người dùng thuốc, cũng cần lưu ý chế độ ăn uống, giảm cân nếu thừa cân.

BS ĐOÀN VĂN HẢI